Przed nami święto Trzech Króli. Święto, które choć w tradycji polskiej jest od zawsze, spopularyzowane zostało dopiero w ostatnich latach. Prawdziwą tradycją Trzech Króli są już popularne orszaki w miastach. Ale, czy wiemy, jak Trzech Króli obchodzi się na świecie? Jakie ze świętem są związane tradycje Trzech Króli, a także co się je w Trzech Króli?
Święto Trzech Króli obchodzone jest 6 stycznia. W Polsce przed wojną był to dzień wolny od pracy. Później, w okresie PRL, władza komunistyczna zniosła Trzech Króli z listy dni wolnych od pracy. 6 stycznia na listę dni wolnych wrócił dopiero w 2010 roku i od tego czasu święto zyskuje na popularności.
Wciąż jednak wielu z nas nie wie, jakie tradycje wiążą się ze świętem obchodzonym w pierwszych dniach stycznia. Nie wiem, jakie zabawy przygotowuje się na 6 stycznia, a także nie wiem co się je w Trzech Króli. Poniżej kilka informacji o tradycjach i tradycyjnych zachowaniach obowiązujących w dzień Trzech Króli w Polsce i na świecie.
spis treści
Tradycje na Trzech Króli
Zastanawiacie się pewnie, czy są jakieś tradycje na Trzech Króli? Podstawową jest oczywiście ta kościelna polegająca na święceniu kredy i kadzidła, a czasami również złota. Tradycja ta pochodzi z XVIII i nawiązuje do Trzech Króli, a właściwie mędrców ze wschodu, którzy przyszli złożyć pokłon nowo narodzonemu Jezusowi.
W przeszłości okadzanie domostw poświęconym kadzidłem miało zabezpieczać jego mieszkańców przed chorobami i nieszczęściami. Podobne działanie miało mieć poświęcone złoto.
Święto Trzech Króli, oficjalnie występujące pod nazwą Objawienie Pańskie nawiązuje do pokłonu złożonego przez trzech mędrców pochodzących z różnych rejonów świata (dlatego też, w dzisiejszych przekazach i orszakach, królowie różnią się choćby kolorem skóry). Miało to symbolizować, że cały świat, w tym również ludy do tej pory uznawane za pogańskie, oddają hołd Wcielonemu Bogu.
Najbardziej znaną tradycją Trzech Króli jej jednak święcenie kredy, zabieranie ich do domu i pisanie nią na framugach drzwi wejściowych do domu.
Co oznacza K+M+B na drzwiach?
Powszechnie uważa się, że napis K+M+B na drzwiach oznacza Kacper, Melchior i Baltazar, czyli ma symbolizować wspomnianych już Trzech Króli. W praktyce jednak, tradycyjnie na drzwiach kredą pisało się C+M+B, co miało oznaczać Christus mansionem benedicat co po łacinie znaczy „Niech Chrystus błogosławi temu domowi”.
Co ważne w zapisie znaki „+” powinny być zapisywane jako „†” i symbolizować nie matematyczny znak dodawania „plus”, a krzyż.
Napisy czy to C†M†B, czy K+M+B w obecnych czasach umieszczane na drzwiach domów są traktowane, jako chęć okazania wiary chrześcijańskiej przez katolików. Zwyczaj ten nawiązuje do sytuacji biblijnej i ma swoje źródło w znaczeniu domostw krwią baranka.
Obecne tradycje na Trzech Króli
W Polsce od kilku lat przyjęły się tradycyjne Orszaki Trzech Króli. Imprezy takie, polegające na przemarszu ulicami praktykowane są już w wielu polskich miastach. Na ich trasie można spotkać nie tylko tytułowych Trzech Króli i Świętą Rodzinę, ale również zwierzęta, czy inne biblijne postacie, a często nawet postacie symboliczne dla danego miasta czy regionu.
Tego dnia na ulice wychodzą też mieszkańcy Meksyku. Dzień wcześniej okolicznościowe pochody maszerują po miastach w Hiszpanii.
W świece święto Trzech Króli wiąże się z różnymi tradycjami. Przykładowo we Włoszech grzeczne dzieci mogą liczyć na prezenty (zazwyczaj słodycze), zaś niegrzeczne dostają „węgiel” – cukier zabarwiony na czarno (odpowiednik rózgi od Świętego Mikołaja).
W Czechach, tradycją Trzech Króli jest coroczna kąpiel w Wełtawie. Tego zimowego dnia w czeskiej stolicy pojawiają się śmiałkowie, którzy chętnie biorą udział w rytualnej kąpieli w zimnej rzece. Rytualne kąpiele z okazji Trzech Króli praktykowane są też m.in. w Grecji i na Ukrainie.
Co się je na Trzech Króli?
Trzech Króli w przeciwieństwie do innych polskich świąt nie ma jakiś specjalnych tradycji kulinarnych. Według niektórych przekazów w Trzech Króli jadało się uroczysty obiad. Nie ma jednak konkretnych dań, które jednoznacznie kojarzą się z 6 stycznia.
W tradycji polskiej uroczyste obiady zazwyczaj kojarzą się z wystawnymi imprezami, na których podawane jest mięso. Odpowiednim rodzajem mięsa może być tu drób – w szczególności kaczka, gęś czy indyk. Na stole w Trzech Króli sprawdzi się też z pewnością schab albo dziczyzna.
Daniem kojarzonym ze świętem Trzech Króli jest ciasto migdałowe. Jedna z tradycji mówi, że takowe należy przygotowywać nie tylko przy użyciu olejków migdałowych, ale też całych migdałów. Symbolicznie osoby, którym przytrafi się kawałek z całym migdałem mają być obdarzone szczególnym szczęściem w roku, który kilka dni wcześniej powitaliśmy.
Co się śpiewa w Trzech Króli?
Święto Trzech Króli jest wciąż okresem świąt Bożego Narodzenia. Naturalnym jest więc, że w kościele usłyszymy kolędy. Jeżeli mamy taką ochotę, nie ma problemu żebyśmy kolędowali i we własnych domach. Jest to czas radości, więc radosna muzyka w Trzech Króli jest jak najbardziej mile widziana.
Czy w Trzech Króli są otwarte sklepy?
Święto Trzech Króli w Polsce jest dniem wolnym od pracy. Oznacza to, że większość sklepów i galerii handlowych w Polsce tego dnia jest nieczynna. O szczegółach związanych z otwarciem sklepów Trzech Króli można przeczytać w osobnym artykule.
